Gorące źródła termalne w Toskanii

Toskania to jeden z najpiękniejszych i najchętniej odwiedzanych regionów Włoch. Obfituje we wspaniałe budowle i dzieła sztuki, senne miasteczka zagubione pośród wzgórz i winnic, malownicze drogi obsadzone szpalerami cyprysów i zapierające dech w piersiach widoki. Gdy po wyczerpującym zwiedzaniu zapragniecie uciec od tłumów oblegających najpopularniejsze zabytki, by zrelaksować się w ciszy na łonie przyrody, wsiądźcie w samochód i udajcie się do gorących źródeł termalnych, dostępnych dla wszystkich bezpłatnie.

Gorące źródła toskańskie są bardzo popularne wśród miejscowej ludności. Od wieków znane są ich lecznicze właściwości. Podobno regularne kąpiele pomagają na zaburzenia układu oddechowego, w tym astmę i alergie choroby dermatologiczne, artretyzm i reumatyzm, a także wpływają korzystnie na wygląd skóry. Geolodzy uważają, że woda deszczowa wsiąka w skalne szczeliny wokół wygasłego wulkanu Monte Amiata, którego samotny stożek dominuje w krajobrazie doliny rzeki Orcia (Val d’Orcia), rozciągającej się na południe od Sieny, najbardziej malowniczej części Toskanii, wpisanej w 1999 r. na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Pod ziemią woda zostaje podgrzana i nasycona cennymi związkami mineralnymi, w tym związkami siarki, a następnie wybija się na powierzchnię w kilku miejscach, tworząc kąpieliska termalne. Te niezwykle cenne wody wykorzystywane są w centrach odnowy biologicznej, luksusowych hotelach i ośrodkach SPA, jednak to, co czyni je nie lada atrakcją, to nieograniczona i całkowicie bezpłatna  dostępność dla każdego. Wystarczy dojechać we właściwie miejsce. Poznajcie cztery fantastyczne źródła różniące się między sobą wyglądem kąpieliska, temperaturą wody i intensywnością zapachu.

Terme di Saturnia

Wody termalne w Saturnii to najbardziej znane z czterech darmowych kąpielisk i zdecydowanie najbardziej okazałe w formie. Cenne właściwości źródła znali i wykorzystywali już starożytni Rzymianie i Etruskowie. Około 30 km na południowy zachód od stóp wulkanu Monte Amiata, przy starym młynie wytryskuje spod ziemi gorąca woda o niezbyt intensywnym zapachu siarkowodoru i temperaturze około 37,5°C, tworząc wodospad nazywany Cascate del Mulino (mulino z włoskiego – młyn). Następnie w ilości około 800 l/s przelewa się przez zagłębienia w trawertynowej skale, wyglądem przypominającej małe wanny, tworząc baseny termalne zwane Cascate del Gorello, by ostatecznie wpaść do niewielkiej rzeki. Aby skorzystać z tego dobrodziejstwa natury musicie udać się do miasteczka Montemerano w gminie Manciano w prowincji Grosseto (130 km na południe od Sieny). Około 3,5 km za wyjazdem z Montemerano, na łuku drogi SP10 zobaczycie zatoczkę oddzieloną od jezdni drewnianymi barierkami, za którymi ustawiono ławki. Rozciąga się stamtąd wspaniały widok ukazujący stary młyn i kaskadę w pełnej krasie. Aby dotrzeć nad baseny termalne, należy pojechać dalej drogą SP10 około 1 km w kierunku miasteczka Saturnia, a następnie, kierując się brązowymi drogowskazami z białą strzałką (typowe włoskie oznakowanie turystyczne), skręcić ostro w lewo na Cascate del Gorello. Kawałek dalej, po prawej stronie znajduje się spory, bezpłatny parking.

Bagni di Petriolo

Wieki temu swoje dolegliwości w wodach Petriolo leczyć mieli Medyceusze, Gonzagowie i prominentni hierarchowie kościelni, na czele z papieżem Piusem II, pomysłodawcą i zleceniodawcą budowy miasteczka Pienza. Spomiędzy skał wypływa woda o temperaturze około 43°C, po czym spływa do rzeki, w której kamieniami wygrodzono spory basen. Woda w basenie ma temperaturę około 37°C i intensywnie pachnie siarkowodorem. Jak dojechać? Bagni di Petriolo znajdują się obok drogi SS223 Siena–Grosseto, około 34 km na południowy zachód od Sieny. Jadąc od strony Sieny, należy zjechać na Terme di Petriolo i przejechać jeszcze około 5 km. Bagni znajdują się w lesie tuż przy drodze, samochód można zaparkować wzdłuż jezdni. Źródło znajduje się poniżej przy brzegu rzeki, widoczne jest z mostu.

Bagni San Filippo

Bagni San Filippo to najbardziej atrakcyjne, a jednocześnie najmniej znane kąpielisko termalne. Najcieplejsze ze wszystkich toskańskich, w miejscu wypływu ma 52°C. W otoczeniu lasu woda spływa po białej, wapiennej skale do małych basenów, a następnie wpada do rzeki. Do powstania basenów przyczynili się liczni amatorzy kąpieli, którzy naturalnie powstałe niecki ogrodzili kamieniami i gałęziami tak, aby zatrzymać w nich jak najwięcej wody. Woda pomimo to przepływa i wymienia się regularnie, a jedyne zanieczyszczenia zbiorników to liście spadające z drzew i trawa naniesiona na stopach przez relaksujących się na łonie natury mieszkańców oraz wtajemniczonych turystów. Zapach tych źródeł jest średnio intensywny, po pewnym czasie nieodczuwalny. Jak dojechać? Jadąc od strony miasteczka Abbadia San Salvatore, zaraz po wjeździe do Bagni San Filippo, należy skręcić w prawo, kierując się brązowymi drogowskazami na „Fosso Bianco”. Wzdłuż drogi białą linią wyznaczono bezpłatne miejsca parkingowe. Po zaparkowaniu samochodu należy dojść około 500 m przez las ścieżką zaczynającą się po prawej stronie drogi.

Bagno Vignoni

Bagno Vignoni to malutkie miasteczko, którego główny plac zajmuje kamienny basen wypełnionym wodą termalną, której źródła pochodzą z czasów rzymskich. Jednak aby skorzystać z dobrodziejstw źródła należy dotrzeć do kąpieliska znajdującego się u stóp miasteczka. Po skręcie z drogi SR2 na Bagno Vignoni należy przejechać 220 m, a następnie skręcić w lewo w szutrową drogę i podążyć dalej kolejne 400 m. W zaroślach znajdziecie sporych rozmiarów sadzawkę, do której po niemal pionowej skale spływa z położonego powyżej miasteczka woda termalna o prawie niewyczuwalnym zapachu. Zaletą tego kąpieliska jest basen, natomiast minusem temperatura wody wynosząca około 27°C. To idealne rozwiązanie w upalne dni, jednak wiosną i jesienią polecamy podjechać kawałek dalej do Bagni San Filippo.

Zanim wybierzesz się do źródeł 

Zanim jednak wybierzesz się do źródeł pamiętaj o kilku rzeczach:

• Przed wejściem do wody należy zdjąć wszelką biżuterię, szczególnie srebrną, gdyż grozi to jej uszkodzeniem (sczernieniem) w wyniku reakcji z siarką.
• Bardzo przydatne okażą się buty do kąpieli na kamienistych lub żwirowych plażach. W Bagni di Petriolo dno rzeki jest żwirowe i stąpanie po nim bosymi stopami nie należy do przyjemności. Z kolei trawertynowe baseny w Saturni mają gładką powierzchnię, ale za to śliską. Co więcej – i dotyczy to wszystkich czterech kąpielisk – dojście do wody na bosaka może okazać się ryzykowne ze względu na kawałki szkła czy inne tego typu niespodzianki.
• Należy unikać zamoczenia włosów  – szczególnie długich – w Bagni San Filippo. Duża zawartość wapnia w wodzie sprawia, że są spore problemy z ich odpowiednim domyciem, a potem rozczesaniem. Dodatkowo przez kilka kolejnych dni będą sztywne i matowe.
• Nie ma zakazu odwiedzania źródeł termalnych ze zwierzętami. Trzeba tylko pilnować, żeby zwierzę (najczęściej pies) nie piło wody ze źródeł siarkowych.

Więcej pomysłów na odkrywanie włoskich perełek znajdziecie w naszych przewodnikach po Włoszech. 

Autor tekstu: Natalia Rosiak, autorka bloga Italia by Natalia, www.italia-by-natalia.pl